Spannende dagen achter de rug in Kiev. Van “totally safe, kom maar af” naar “de russen zijn binnengevallen en gaan misschien Kiev aanvallen. Het kan verkeren gelijk dat ze zeggen. Even kort neerschrijven wat er hier allemaal gaande was/is en hoe het voelde om even in de broeihaard van de wereld te zitten. Een iets langere post, maar er is veel te vertellen natuurlijk.
Hoe voelt het?
Alles wat je voorheen op televisie zag, is plots heel concreet. De kogels liggen er nog, de bebloede schilden ook. Barricades, legertenten, controle op de luchthaven om te zien of je geen wegvluchtende rijke Rus bent. Op elk televisiescherm, in alle kranten en op de affiches overal in de stad verschijnt maar één onderwerp, binnenrollende tanks. Confronterend. En omdat het zo echt is, raak je veel meer betrokken.
De onzekerheid is het moeilijkst van al. Constante spanning en niet goed weten of je beter zo snel mogelijk een vliegtuigticket naar huis boekt of gewoon voor een stadswandeling gaat. Opstaan en het eerste wat je doet, is 30 verschillende nieuwssites aflopen om de huidige toestand af te toetsen. En bij elke MacDo even stoppen om op hun wifi nog eens hetzelfde te doen. Bijzonder moeilijk trouwens om in de media te weten wat geloofwaardig is en wat niet. Zoals gewoonlijk krijgen de grootste lawaaimakers het meeste zendtijd, maar die zijn niet altijd representatief voor wat de rest denkt. Ook als het om de gewone mens gaat.
Maar ook het gewone voortkabbelen van het dagelijkse leven voelt vreemd aan. Mensen shoppen in de drukke winkelstraat, de cinema zit vol en wie werk heeft, gaat naar kantoor. “Day by day” hoor je hier vaak. Ze zien wel wat er gebeuren zal. Igor, een jonge developer die ik er leerde kennen, zei dat dit tijdens het hoogtepunt van het conflict anders was. Het leven stond stil. Iedereen ging naar Maidan om mee te protesteren. En te knokken.
De toeristische sector zit volledig op zijn gat. In mijn hotel was niemand anders, de musea heb je voor jou alleen en zelfs in St. Andrews Descent, een populaire toeristenplek, staan geen souvenirverkopers. Het grote voordeel is dat de Oekraïners hun verhaal willen delen en je een gemakkelijk aanspreekpunt bent. Veel interessante gesprekken gehad, maar daarover verder meer.
Maidan
Maidan of het Onafhankelijkheidsplein is ondertussen bij iedereen wel bekend. En wat je in de kranten en op YouTube gezien hebt, is er ook echt gebeurd. Momenteel is het plein een soort collectieve rouwplek geworden. Straatbegrafenissen, zoals ik hier al beschreef, foto’s van de slachtoffers, geperforeerde schilden, de iconische oranje helmen op een kruisbeeld. Hier en daar een mini-expo met de projectielen en wapens die gebruikt werden. Mensen zakken af naar het plein met bloemen en kaarsjes.
Maar het protest blijft gaan. Op het podium spreken politiekers, priesters, strijders en artiesten de massa toe. Zeker naar de avond toe met veel dynamiek en reactie. Er wordt gezongen en dichters brengen stukken over Oekraïne en revolutie, regen of niet. De gebouwen rond het plein zijn nog steeds ingepalmd. De pizzeria is een EHBO-post, de MacDo een slaapplaats en het gigantische bankgebouw is platgebrand. De standbeelden zijn gepimpt met geel-blauwe vlaggen.
Uit de tientallen legertenten komt rook van de houtkachels naar buiten. Wie van Maidan komt, neemt de geur mee naar huis. Mannen in camouflagekledij lopen constant rond, al dan niet met een knuppel in de hand. Hier en daar een gemaskerde mens en helaas ook enkele bedenkelijke types met extreem-rechtse symbolen.
Vreemd genoeg is de plek ook een soort toeristische trekpleister geworden. Voor Oekraïners dan toch want zoals gezegd, toeristen zijn er niet. Ze nemen er selfies met de barricades op de achtergrond en schuiven aan bij de geïmproviseerde marktkraampjes om een foto, sjaal of ander aandenken te kopen.
Wat zeggen de Kievenaars zelf?
Veel interessante gesprekken kunnen voeren. Heel veel standpunten gehoord. Ik probeer een beetje samen te vatten. Hou er wel rekening mee dat ik enkel mensen uit Kiev zelf sprak. Dus geen pro-Russische mensen of Krimmers.
Niemand van hen wil een gewapend conflict met de Russen. De shoot-out op Maidan was voor de meesten al veel te veel. Terecht natuurlijk. De meesten dachten ook dat het daarna zou stoppen. Janoekovitsj weg, nieuwe regering, nieuwe verkiezingen en beginnen bouwen aan een nieuw Oekraïne. Niet met Timosjenko, ook al wordt ze hard gerespecteerd om haar ervaring en inzet. Maar de Kievenaars zijn de corruptie en de schandalen beu. Ze willen een sterk persoon, liefst een econoom. En geen ultra-nationalist. Van al wie nu naar de voorgrond geschoven wordt, is Klitsjko het populairst. Maar die heeft dan weer geen ervaring.
Over het Krim zijn de meningen verdeeld. De één wil het stuk land kost wat kost behouden, de ander is er fijn gerust in. De één wil er de wapens voor opnemen, de ander heeft er zelfs geen problemen mee dat het schiereiland naar Rusland zou gaan. De kleine 1000 km afstand zal er wel voor iets tussenzitten. Ter illustratie, dat is drie keer de diameter van België. De maatregelen van de EU, de VN en de States vinden ze maar wat flauwtjes. En ze vragen zich ook af waarom het allemaal zo lang moet duren. De kordate reactie van Polen kunnen ze dan wel weer smaken. Toetreden tot de EU is voor de Kievenaars die ik sprak wel een belangrijke oplossing voor al hun economische problemen.
Ik hoop dat de mensen die ik er ontmoet heb veilig en wel hun toekomst in kunnen gaan. Zonder geweld en leed. Moge de geschiedenis een les zijn, geen herhaling.
Foto’s
