Chinees nieuwjaar
Grote fan van oudejaarsavond? Waarom dan maar één keer per jaar vieren? Als je snel een ticket boekt kan je de overgang nog gaan vieren in China. Op de tweede nieuwe maan na de zonnewende van 21 december vieren de Chinezen namelijk het nieuwe jaar, ginder gekend als Chun Jie. Op 31 januari dus dit jaar. Ze zitten daar trouwens wat voor op ons. Volgens hun kalender gaan we het jaar 4711 in, ook wel het jaar van het paard.
Volgens legenden was Nian (net als het Chinese woord voor ‘jaar’ uitgesproken als [njen]) een mensetend roofdier in het oude China, dat ongemerkt huizen kon binnendringen. Heel het jaar verbleef Nian in de diepe zee en kwam alleen bij de overgang van Oud- op Nieuwjaar tevoorschijn. Al gauw leerden de Chinezen dat Nian gevoelig was voor hard lawaai en de kleur rood, en zij verdreven hem met explosies, vuurwerk, Chinese leeuwen en veelvuldig gebruik van de kleur rood in het huis. Deze gebruiken leidden tot de eerste nieuwjaarsvieringen. (Wikipedia)
Dikke feest daar dus! Vijftien dagen lang draken- en leeuwendansen, een lantaarfestival, cadeaus, vuurwerk en vooral heel veel eten. Ook het moment waarop Chinezen bij hun familie willen zijn, met enorme migratiestromen in het land als gevolg. Geen plek op de trein is nog vrij dan. De staatszender zendt trouwens een muzikaal programma uit, maar geen idee of ze daar ook een Felice hebben. Geen centen of tijd om even over en ‘t weer naar China te vliegen? Ook in Chinatowns wordt gevierd. Zeker eens langs gaan, want visueel altijd indrukwekkend. Tibet, Vietnam, Korea, Taiwan en Mongolië vieren trouwens ook die dag.
Nieuwjaar in de islam
Liever een feestje in oktober? Dit jaar valt het islamitische nieuwjaar of Muharram op 25 oktober. Voor hen altijd op dezelfde dag, maar niet voor anderen want de islamitische kalender is gebaseerd op de maan. De Gregoriaanse dan weer op de zon. Muharram duurt 29 dagen en op de eerste dag herdenken ze het moment waarop de profeet Mohammed en zijn volgelingen in het jaar 622 de stad Mekka verlieten en naar Medina verhuisden. Daarom ook dat we nu, volgens de islamitische kalender, in het jaar 1436 zitten. Op de tiende dag wordt nieuwjaar pas echt gevierd. Voor sjiitische moslims is dit trouwens een periode van rouw en wordt er onder andere gevast. Hier en daar komt er zelfs zelfkastijding bij te pas.
En bij de Perzen?
Stop de perzen, ‘t is nieuwjaar! Man man, van een slechte mop gesproken. Soit, Perzisch nieuwjaar of Navruz valt jaarlijks op 21 maart. De dag dat dag en nacht even lang duren. Wordt vooral gevierd in Iran maar ondertussen ook in Centraal-Azië, Zuid-Azië, de Kaukasus, Noord-China en bij sommige groepen in de Balkan. Volgens hun kalender leven we trouwens in het jaar 1393.
Navruz gaat gepaard met heel wat festiviteiten en symboliek. De sprong over zeven vuren bijvoorbeeld. Een Hadji Faroez, een man in rood kostuum met zwart gezicht, dwaalt de dagen voor Navruz door de straten om het nieuwe jaar aan te kondigen. Op de dertiende dag van het nieuwe jaar (Siezda Bedar) gaat men met de hele familie naar buiten om daar te picknicken. Op die dag thuisblijven brengt namelijk ongeluk.
Joods Nieuwjaar
Rosj Hasjana, het joodse nieuwjaar, begint dit jaar op 25 september en duurt twee dagen. Op beide dagen van Rosj Hasjana wordt er in de synagoge honderd maal op de sjofar (de ramshoorn) geblazen. Als symbool voor een goed jaar worden zoete dingen gegeten, meestal appel en honing. Op de middag voeren ze een Tasjliech uit, een ritueel waarbij brood in stromend water met levende vissen gegooid wordt. Zo ontdoen ze zich van slechte gedachten. Shana tova is gelukkig nieuwjaar in het Hebreeuws.
Volgens de joodse kalender leven we in het jaar 5775 trouwens.
Een overzicht (wikipedia)
- Het Bengaalse Nieuwjaar (14/15 april)
- Het Berberse Nieuwjaar (14 januari)
- Het Cambodjaanse Nieuwjaar (13 tot 15 april)
- Het Chinese Nieuwjaar (zie: Chinees Nieuwjaar)
- Het hindoeïstische Nieuwjaar (datum varieert), op Bali: Nyepi
- Het Iraanse/Perzische/bahá’í-Nieuwjaar (zie: Noroez)
- Het Islamitische Nieuwjaar (zie: Islamitische kalender)
- Het Joodse Nieuwjaar (zie: Rosj Hasjana)
- Het Koptische/Ethiopische Nieuwjaar (11/12 september)
- Het Koreaanse Nieuwjaar, Seollal genaamd, valt samen met het Chinese Nieuwjaar, maar kent zijn eigen gebruiken.
- Het Laotiaanse Nieuwjaar (13 tot 15 april).
- Het oosters-orthodoxe Nieuwjaar (13/14 januari)
- Het Thaise Nieuwjaar (13 tot 15 april. Zie ook Songkran)
- Het Tibetaanse Nieuwjaar Losar
- Het Vietnamese Nieuwjaar