“Je krijgt alleen een exit-stempel bij het verlaten van China, maar geen entry in Noord-Korea. Dus eigenlijk verdwijn je vijf dagen van de planeet.” Ik hoor het de tourbegeleider nog zo zeggen. En eigenlijk vat dit perfect de ervaring van reizen door Noord-Korea samen. Even verdwijnen van de aardbol en op een andere planeet landen. Dan toch een beetje ruimtevaarder. Wat ik exact uitgestoken heb en hoe je het land binnen raakt, vertel ik je later. Nu eerst even het gevoel proberen omschrijven. Geen makkie, want het was een bijzonder absurde ervaring. Hopelijk haal je dat uit de komende posts.
Je bent niet op reis in Noord-Korea
Het land doorkruisen voelt vreemd aan. Als een mengeling van een goed uitgekiende schooluitstap en een bezoek aan de dierentuin. De verhalen kloppen, je krijgt altijd minstens twee gidsen mee. En wij zelfs drie. En dat is dan zonder chauffeur en Westerse toerbegeleider meegerekend. Dus wat je ook doet, waar je ook gaat, iemand heeft je in de gaten.
Maar die mensen stippelen ook je route uit en ruimte voor improvisatie is er niet echt. Met de toerbegeleider wordt op voorhand een thema en een route opgesteld, inclusief enkele verplichte nummertjes zoals het groeten van de leiders hun standbeelden. And that’s the way to go. Maar eenmaal we zowel toerbegeleider als gidsen gecharmeerd hadden, kregen we er af en toe toch net wat meer uitgeperst.
Toch op de rollercoaster kruipen bijvoorbeeld, terwijl die eigenlijk alleen voor Noord-Koreanen bedoeld was. Of even stoppen in de middle of nowhere om foto’s te nemen van het landschap, ondanks het strakke tijdschema. Een Noord-Koreaanse aan het biljarten krijgen want “ah ja we hebben toch een vierde persoon nodig!” En er dan ook door afgedroogd worden.
Georkestreerd dus en weinig ruimte voor improvisatie. Dat in combinatie met alle vooroordelen die je hebt, zorgt ervoor dat je Noord-Korea meer komt ‘bekijken’ in plaats van bezoeken. Wat klopt en wat niet? Hoe raar zijn die mensen? Is wat ik te zien krijg wel het echte Noord-Korea?
Het decor
Dat zorgt ervoor dat je tijdens het reizen door Noord-Korea een soort Truman-showgevoel krijgt. Wat is echt en wat niet? Alsof je door een decor rijdt. Een bijzonder decor dat wel. De natuur in het land is prachtig en onbezoedeld. Bergen afgewisseld met brede rivieren, open velden met boeren aan het werk en hier en daar zicht op de oceaan.
Maar ook de steden verdienen een aparte paragraaf. Gigantische gebouwen, megalomane monumenten en overal enorme schilderijen van de leiders en heroïsche figuren. Maar in ruil geen centimeter reclame te zien. Het kapitalisme is hier bijzonder ver weg. De architectuur van hoofdstad Pyongyang is trouwens ook opmerkelijk. Beetje zoals de mensen uit de jaren dertig de toekomst moeten gezien hebben. Heel retro-futuristische bouwsel, bijzondere vormen, veel glas en beton. Retro-futuristisch, als een filmset.
Soit morgen of overmorgen schrijf ik deel 2, over de mensen , het eten en mijn reisgenoten. Daarna nog een stuk over de clichés: welke zijn waar en welke niet, maar ook over wat er eigenlijk te beleven valt in Noord-Korea. Een foto-overzicht kan je hier al vinden. Stay tuned!